Dat vitamines belangrijk voor ons zijn is geen nieuws. Maar waarom we ze nu precies nodig hebben is nog niet altijd helemaal duidelijk. Het doel is dan ook uw kennis over de verschillende vitamines enigszins te updaten. In de serie ‘’Vitamines uitgelicht’’ zullen de belangrijkste vitamines afzonderlijk worden besproken.
In deze editie wordt er aandacht besteedt aan vitamine A.
Inhoudsopgave
Waarom hebben we Vitamine A nodig?
Sinds het begin van de 20e eeuw, wanneer vitamine A door wetenschappers voor het eerst ontdekt werd, heeft er steeds meer onderzoek plaatsgevonden met betrekking tot de rol die vitamine A speelt in het lichaam. Het werd duidelijk dat vitamine A veel verschillende functies had.
Veel functies worden uitgevoerd in samenwerking met andere vitamines en mineralen. Veelvuldig werkt vitamine A samen met Vitamine D bij de uitvoering van verschillende lichamelijke processen. Een aantal belangrijke functies van Vitamine A worden hier verder besproken:
Goed zicht
Wanneer licht het oog en de netvlies(ook wel retina genoemd!) binnentreedt zorgt vitamine A ervoor dat licht omgezet wordt in zenuwimpulsen. Deze zenuwimpulsen worden verder naar de hersenen toe geleid. Een eerste symptoom van een tekort is meestal nachtblindheid. Het kan zelfs leiden tot blindheid(1).
Groei en ontwikkeling
Vitamine A speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van de foetus in de baarmoeder(2). Het zorgt mede voor de groei van de ledematen en het vormen van het hart, de ogen en de oren. Het is ook nodig voor de vorming van groeihormoon. Tekorten leidden tot groeiachterstand.
Sterk immuunsysteem
Vitamine A zorgt voor de eerstelijnsdefensie in het lichaam. Het is mede verantwoordelijk voor de vorming van de huid en slijmvliezen. Bij een tekort aan Vitamine A ontstaat er een verminderd functioneren van de slijmvliezen in het ademhalings-, spijsverterings-en urinewegstelsel(3). Dit heeft als gevolg dat het hele immuunsysteem minder goed werkt.
Mooie huid
Vitamine A speelt een belangrijke rol in het handhaven van een gladde, gehydrateerde huid. Vele huid- en gezicht crèmes bevatten een vorm van vitamine A. Een droge huid kan in verband gebracht worden met een vitamine A tekort(4).
Het kan zelfs leiden tot Keratosis Pilaris. Dit is een aandoening dat wordt gekenmerkt door kleine bultjes die vooral op de achterkant van de bovenarmen voorkomen. Het ziet eruit als kippenvel, maar voelen harder en ruwer aan en zijn meestal roodgekleurd. Het wordt veroorzaakt door ingegroeide haren, omdat de huid te veel keratine aanmaakt(5).
Energie
Vitamine A speelt een rol in de vorming en rijping van de rode bloedcellen. Ook speelt het een rol in het leveren van de benodigde ijzer voor de opbouw van hemoglobine, de belangrijkste component in de rode bloedcellen dat verantwoordelijk is voor de binding van zuurstof(6).
Bij een tekort aan rode bloedcellen kan er anemie ontstaan. Anemie is een ander woord voor bloedarmoede. Bloedarmoede als gevolg van een ijzertekort, wat weer het gevolg kan zijn van een Vitamine A tekort, kan hevige vermoeidheid tot gevolg hebben.
Waar halen we Vitamine A vandaan?
Elke dag dienen we zo een 2000-5000ie* (internationale eenheden) aan vitamine A voornamelijk met de voeding binnen te krijgen. Volgens de WHO hebben zo een 190 miljoen kinderen onder de 4 jaar een Vitamine A tekort. Bij zwangere vrouwen komt een tekort bij ongeveer 5-6% van deze populatie voor(7). Vitamine A zit voornamelijk in dierlijk voedsel: Vlees, vis en zuivel. In runderlever komt doorgaans het meeste vitamine A voor. Een klein portie van 15 gram bevat al de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid. Maar ook hier geldt weer: Eet met gezond verstand! De meeste mensen hebben niet elke avond een stuk lever op hun bord liggen.
Plantaardige producten bevatten geen Vitamine A. Wel bevatten bepaalde groenten en fruit betacaroteen. Betacaroteen wordt ook wel provitamine A genoemd. Het is een stof die verantwoordelijk is voor de oranje kleur in groenten en fruit. Betacaroteen kan in het lichaam naar behoefte wordt omgezet in vitamine A.
Zijn grote hoeveelheden vitamine A schadelijk?
Vitamine A wordt door sommige experts gezien als de meest toxische vitamine die er is. In zeer hoge doseringen kan het kan het schadelijk zijn voor de lever. Hoeveelheden van 10.000ie per dag over een langere periode worden in verband gebracht met leveraandoeningen en osteoporose(8).
Ook tijdens de zwangerschap moet de Vitamine A spiegel goed in de gaten gehouden worden om afwijkingen aan de foetus te voorkomen. Dit kan doorgaans prima via bloedonderzoek gedaan worden.
Therapeutisch gezien wordt wel eens afgeweken van deze doseringen. Bij bepaalde aandoeningen en/of ziektes worden soms wel voor korte periodes 50.00 tot 100.000ie Vitamine A per dag toegediend. Dit gebeurt uiteraard altijd onder begeleiding van een gespecialiseerde arts.
*1 mcg (microgram) retinol = ongeveer gelijk aan 3,3ie (internationale eenheden) vitamine A-activiteit